Kyme Antik Kenti Nerede?
Kyme Antik Kenti Nerede bulunur? Kyme Günümüz İzmir in Aliağa ilçesinde yer almaktadır. Kyme antik kenti Eolis-Aiolis bölgesinde bulunmakta ve günümüzde Nemrut Limanı olarak da bilinmektedir.
Detaylarıyla Kyme Antik Kenti
Coğrafi Konum
Kyme Antik Kenti iki tepe üstünde kurulmuştur. Coğrafyacı Strabon kentin bir Greek (Yunan) kolonisi olarak kurulduğunu belirtmiştir. Daha önce Palasgların yaşadığı Kyme’ye İÖ 1000’lerde Orta ve Kuzey Yunanistan’dan gelen Eol (Aial) ağzı konuşan göçmenler yerleşti. Buraya önceleri, Orta Yunanistan’da Phrikios Dağının eteğinde yaşayan halka atfen Phrikonis denirdi.
Tarihi
Kyme halkı geçmişlerini tarımdan sağlamakla birlikte zaman zaman denizciliklede uğraştılar ve ticaret yaptılar. İÖ VII. Yüzyılda Pamfilyanın ünlü kenti Side’yi ve Trakya’da Meriç ağzındaki Ainos’u kurdular. Kyme Antik Kenti İÖ VII. Yy başına değin krallıkla yönetildi. İÖ 545’te başlayan Pers egemenliği döneminde Pers yanlısı Tiranlar kentin başına geçtiler.
Kyme Antik Kenti, Pers kralı Dara I’e ve Kserkses’e gemi yardımı yaptı (İÖ 512 ve ĞÖ 480). İÖ 478 yılında Perslere karşı oluşturulan Attike- Delos Birliğine Kyme de katıldı.
Bölgenin en büyük ve görkemli yerleşmesi olan Kyme’ninKebren ve Side gibi kolonileri vardı. İÖ VIII. İle İS III. Yy’lar arasında para bastı.
Perslerle Grek (Yunan) kentleri arasında imzalanan Antialkidas Antlaşmasından (İÖ 392) sonra ise Pers egemenliği bütün ağırıyla yerleşti.
Kyme Antik Kenti İskender’in eline geçti. (İÖ 334). Pergamon Krallığının kurulmasına değin birçok yönetici iş başına geldi. İÖ 263’te Pergamon krallığına katılan Kyme İÖ 168’de de Roma’nın egemenliğini tanıdı; Asya Eyaleti kentlerinden biri sayıldı.
Kalıntılar
Kyme İS 17’de büyük bir deprem yaşadı ve çok büyük zararlar gördü.
Edebiyat ve tarih alanında bir çok değerli insan yetişti. Kyme Antik Kentinin dikkate değer Büyükleri arasında İÖ IVV. Yy’ın büyük tarihçisi Ephoros vardır.
İki tepe üzerinde kurulmuş bulunan Kyme’ninakropolisi kuzeydedir. Mısır tanrıçası İsis’inİon düzeninde bir tapınağı yer alır.
Bu tepenin eteklerinde de bir tiyatro vardır. Asıl yerleşme güneydeki tepededir. Burada Roma dönemine ait bir agora bulunur.
Roma döneminden sütunlu yapı, çeşitli dönemlerden sikkeler, pişmiş topraktan heykelcikler, yazıtlar, amphora mühürleri arkeolojik faaliyetlerde çıkarılan buluntulardır. Yazıtlardan biri, kentle ilgili kültler, toplumsal ve ekonomik yaşam hakkında bilgi vermektedir. Buna göre Kyme’de bir Homonoia tapınağı vardı; burada Büyük Soteria ve Rhomaia şenlikleri düzenleniyordu ve Apameia barışından sonra kent özerklik kazanarak “civitasimmunis” unvanı kazanmıştı. Kyme Antik Kentinde yapılan arkeolojik kazı çalışmalarda Tanrıça Serapsis’eitafen yazılı sütunlar ortaya çıkartılmıştır.
Kyme Antik Kenti, Antik Çağda Aiolis Bölgesi sınırları içinde bulunuyor. Bölge, Gediz (Hermos) vadisi ile Bakırçay (Kaikos) arasında artan kısmı ve Midilli (Lesbos) adasını kapsamaktadır.
Aiolis Bölgesi ismini günümüzde hala tartışmalı halklarından alabilmektedir. Antik yazarların aktarımlarına göre Aioller, bölgeye MÖ 1120-1050 yılları arasında Kıta Yunanistan’ın Thessalia ve Boiotia bölgelerinden, kuzeybatı Anadolu topraklarına göç etmişlerdir.
Strabon’un aktarımlarından edinilen bilgiler tarafında, Aiollerin karaya ilk ayak bastıkları yer bu çalışmada ele aldığımız konu olan Kyme antik kenti topraklarıdır. Aiollerin göçleri esnasında bölgenin yerli halkının Pelasglar olduğu ve Larisa şehri etrafında hayat sürdürdükleri bilinmektedir.
Aiol kavimleri, Pelasgların hakimiyet alanlarında bir şehir kurmadan evvela Neonteikhos’dahi bir kule yerleşimi kurarak Larissa’ya hâkim olmayı başarırlar ve sonrasında Kyme antik kentini kurarlar.
Strabon, Kyme’den bahsederken Aiol kentlerinin en büyüğü olarak tarifler ve Lesbos’la birlikte otuza yakın kentin metropolisi konumunda olduğunu aktarır. Kentin adının şayet Smyrna, Myrina, Ephesos kentlerinde olduğu gibi, kurucusu olduğu düşünülen amazon Kyme’den geldiğine inanılır 6. Kentin sikkelerinde bahsi geçen amazonun sık sık betimleme edildiği ele geçen arkeolojik buluntularda görülmektedir.
Araştırmalar
Kyme antik kenti bunun yanı sıra “KymePhrikonis’’ biçiminde dahi anılmaktadır. Bu adlandırılmanın nedeni şayet Lokris’dekiPhrikonis dağından gelen, Aiol liderlerinden Clevas ve Maleus’unKyme şehri kuruluşunda aktif rol oynaması olduğu düşünülür.
Kentin kuruluşu Bizans tarihçisi Eusebios yönünden MÖ 1120 olarak transfer edilir, ama şehirde uygulanan incelemeler sonucunda şu ana kadar elde ettikleri somut bilgiler MÖ 8. yüzyıldan önceye gitmemektedir. Dolayısıyla uygulanan incelemeler sonucunda, Kyme kentinin MÖ 2. bin sene sonlarından MÖ 8. yüzyıla kadar var olan tarih aralığı soyut tek bir data ile destek verilmektedir. Bu veri, MÖ 1. bin yıllarına dair ve NikolaosDamaskus’un (Şamlı Nikolaos) Phokaia kentinin kuruluşuna dair öyküsünde bulunuyor.
Yunanistan’daki tespit edilen Phokis kentinde yaşam sürdüren gayrimeşru çocuklar kentten kovulur ve Ionlarla birlikte Batı Anadolu topraklarına göç ederler. Kyme Tiranı Menes bölgeye yerleşim alanlarına karşı çıkar sağlar. Menes o sırada kardeşi Ouatias ile iktidar çatışması içerisindedir. QuatiasPhokis’den gelen halkı kendi safına çeker ve böylece Menes’in iktidarına son verir.
Phokis halkının Phokaia topraklarında şehir kurmaları bu başarı sonucunda gerçekleşir. Sözü geçen vakanın gerçekleştiği tarih mutlak olarak bilinmemekle birlikte Doğer’e göre, MÖ 10. çağ ortalarında olması muhtemeldir.
Kyme Antik Kenti nin tarihsel süreci değişik dönemlerde ortaya gelen ve bugünlere antika yazarlar yardımıyla nakledilen hadiseler aşikar bulundurularak sizlere kronolojik sıralamasıyla takdim edilecektir.
Kentte uygulanan çalışmalarda MÖ 8. yüzyıla dair arkeolojik buluntular ile birlikte, MÖ 700-650 senelerinde yaşamış olan Antik Dönemin etkin şairlerinden Hesiodos’un babasının Kymeli olduğu ve Kyme’den Yunanistan’a göç ettiğini şairin aktarımlarından öğrenmekteyiz.
Kyme şehri ile ilgili bu yüzyıla dair bir başka veri bulunmakta. Yunanlar yönünden ilk Frig Kralı olarak bilindik Midas’ın Kyme ile ilişkisine dairdir. Bu bağlantı, Frig Kralı Midas’ın Kyme Kralı Agammemnon’un kızı Hermodike/ Demodike ile evlenmesi yardımıyla oluşmuştur. MÖ 7. yüzyılda şayet Kyme kentinin adı gene zamanın kuvvetli uygarlıklarından biri olan Lydia Uygarlığına 49 sene (MÖ 671-624) hüküm sürmüş olan Kral Ardys ile ilişkilidir.
Ardys’in kral olmadan evvela bir süre Kyme topraklarında kaldığı bilinmektedir. Kyme, MÖ 6. yüzyılın ortalarında fazlası Batı Anadolu şehri gibi Pers egemenliği altına girmiştir.
